Geldstromen door de Wijk heeft nu een aparte website voor de BIZ: BedrijvenInvesteringsZone.BIZ. In een BIZ investeren ondernemers gezamenlijk in de kwaliteit en economische kracht van hun gebied. Dat doen ze met eigen geld. Iedereen heeft er baat bij en iedereen doet mee. Een BIZ haalt meer rendement uit lokaal vermogen en lokale geldstromen. Geldstromen door de Wijk wil voor de wijk meer waarde halen uit de geldstromen door de wijk. Ondernemerschap en samenwerking zijn daarbij cruciaal. De BIZ past daar helemaal bij. BIZ-zen kunnen bijdragen aan de sociaaleconomische versterking van wijken. Bovendien bieden ze een inspirerend voorbeeld voor ondernemende wijkinitiatieven.
Geldstromen door de Wijk zag dan ook zijn kans schoon toen Joost Menger zijn BIZ-website te koop aanbood. Joost Menger is voor de BIZ, ofwel de bedrijveninvesteringszone, een wegbereider en stimulator van het eerste uur. De ervaring en informatie die hij in de loop der jaren met BIZ-zen heeft opgebouwd, deelde hij met iedereen via zijn website.
10 jaar BIZ
In Nederland bestaat de BIZ nu ruim 10 jaar. De eerste BIZ-zen dateren van 2009. In Canada en de VS, waar het concept vandaan komt, bestaan ze al veel langer. Ze heten daar Business Improvement District (BID). Begin deze eeuw kreeg het BID navolging in Engeland en Duitsland. Een onderzoek uit 2005, “Business Improvement District; ondernemersinitiatief beloond”, concludeerde dat een BID ook in de Nederlandse context veel voordelen kan bieden. Om dat aan te tonen is er eerst geëxperimenteerd. Na een positieve evaluatie werd in 2015 de definitieve BIZ-wet van kracht.
Meer dan 300 BIZ-zen
Ondertussen zijn er in Nederland meer dan 300 BIZ-zen actief, in verschillende soorten gebieden als winkelcentra, centrumgebieden en bedrijventerreinen. Groot en klein, met budgetten van 5.000 euro tot over een miljoen. Deelnemers zijn de in de BIZ gevestigde ondernemers en/of vastgoedeigenaren. Zij zijn verplicht financieel bij te dragen. De gemeente heft de bijdrage in de vorm van een belasting en keert de opbrengst vervolgens aan de BIZ uit. Alle BIZ-zen samen halen zo jaarlijks meer dan 25 miljoen euro op en kunnen zo jaarlijks meer dan 25 miljoen euro investeren in de versterking van hun eigen gebied.
Zorgvuldige procedure
Een zorgvuldige procedure gaat daaraan vooraf. Het gaat immers om een verplichte bijdrage in de vorm van een gemeentelijke belasting. De gemeenteraad moet daarmee instemmen (de raad kan ook weigeren) en moet een verordening vaststellen. Vervolgens kunnen alle toekomstige bijdrageplichtigen hun stem uitbrengen. Van de uitgebrachte stemmen moet tweederde voor zijn. Dat vraagt een intensieve voorbereiding. Desondanks kan het gebeuren, dat de vereiste meerderheid niet wordt gehaald. De BIZ gaat dan niet door. Is het draagvlak er wel, dan is de BIZ van kracht voor een termijn van maximaal vijf jaar. Tussentijds kan alsnog een stemming worden gehouden over het voortbestaan. Willen de deelnemers de BIZ na afloop van de termijn voortzetten, dan moet opnieuw de gehele procedure worden doorlopen.
Van, door en voor ondernemers
BIZ-zen zijn van de ondernemers (en/of eigenaren) en worden door de ondernemers bestuurd en uitgebaat ten voordele van de ondernemers. Iedereen betaalt mee, gratis meeliften is er niet bij. De zorgvuldige procedures en wettelijke regels en termijnen zorgen ervoor dat de deelnemers elkaar scherp houden. Het geld – hun geld – moet zo goed mogelijk worden besteed. Dat geld mag alleen worden besteed aan de activiteiten die de deelnemers vooraf met elkaar en met de gemeente hebben afgesproken. Ze hebben dat vastgelegd in een BIZ-plan en een uitvoeringsovereenkomst. Een jaarlijkse verantwoording hoort daar ook bij.
Voorbeeld voor bewonersinitiatieven
Voor initiatieven uit de wijk kan de BIZ een inspirerend voorbeeld zijn. De BIZ biedt een bijzondere samenwerkingsvorm om de waarde van een gebied met lokaal ondernemerschap, lokaal vermogen en lokale geldstromen te verhogen. Alle deelnemers hebben daarvan profijt. Dat is ook waar veel bewonersinitiatieven voor staan: samen waarde aan buurt, wijk of dorp toevoegen. Voor deze initiatieven is er (nog) geen wettelijke kader, laat staan een wet die deelnemen afdwingbaar maakt. De BIZ biedt hun wel diverse elementen die helpen om een buurtinitiatief een stevige basis te geven. Dat speelt des te meer waar bewoners taken van de gemeente willen overnemen.
Bewonersbod
Voor zo’n bewonersbod moet je stevig in je schoenen staan. Met de opstelling van een businessplan, zoals het BIZ-plan, maken deelnemers aan elkaar en de gemeente duidelijk wat hun wederzijdse belangen zijn en hoe het bewonersbod daaraan bijdraagt. Ook maken zij daarmee scherp wat hun doel is en wat hun initiatief moet opleveren, welke inzet nodig is aan mensen en geld en wie de verantwoordelijkheid draagt. De draagvlakmeting van de BIZ kan een voorbeeld zijn voor hoe de democratische legitimiteit van het initiatief te borgen; de uitvoeringsovereenkomst voor de samenwerking met de gemeente; de BIZ-stichting of -vereniging voor de rechtsvorm. Ook voor de verantwoording aan de gemeente en aan de buurt kan de BIZ tot voorbeeld dienen. Al gaat het bij het bewonersbod in de eerste plaats om gemeenschapsgeld, de inzet van eigen geld en het aanboren van geldstromen van derden kunnen het initiatief juist succesvol en duurzaam maken. Het bewonersbod staat in Nederland nog in de kinderschoenen. In Schotland is dat anders. De Community Development Trusts zijn daar stevig verankerd in de wet.
Wijkcoöperatie
De wijkcoöperatie biedt een andere mogelijkheid om een bewonersinitiatief vorm te geven. Ze zou de Nederlandse versie van de Community Development Trust kunnen zijn. De wettelijke basis moet er dan nog wel komen. De gemeente zou in de wijkoöperatie kunnen participeren als beide daarbij belang hebben. Een BIZ kan dat ook doen, mits de deelneming in de coöperatie ook de BIZ ten goede komt. Er zijn allerlei activiteiten en projecten te bedenken waarin de belangen van een BIZ en van een wijk samen komen en wijk en BIZ beide profijt hebben van een gemeenschappelijke inzet. Bovendien brengt de BIZ belangrijke competenties in als ondernemerschap, zakelijkheid, omgaan met risico’s en gaan voor de winst.
Geldstromen door de Wijk
Dat past allemaal heel goed bij Geldstromen door de Wijk. Toen bleek dat Joost Menger zijn activiteiten wilde gaan beëindigen en zijn website te koop aanbood, wilden we daar graag op ingaan. In de gesprekken die volgden speelden onze intenties een belangrijke rol. Geldstromen door de Wijk wil vanuit de eigen praktijk en kernwaarden het kennisplatform BIZ verder ontwikkelen. Dat doen we in samenhang met de kennisdeling en activiteiten die we op andere deelterreinen van de wijkeconomie ontplooien. Geldstromen door de Wijk wil daarom de informatie die Joost Menger op zijn website openbaar beschikbaar stelde, verder uitbreiden en voor iedereen beschikbaar en toegankelijk houden. Met die intentie hebben we de website overgenomen.
Nieuw jasje, nieuw elan
We hebben de website in een nieuw jasje gestoken. Waar nodig hebben we informatie en documenten geactualiseerd. We hebben de naam simpel gehouden: BedrijvenInvesteringsZone.BIZ, dat is meteen de domeinnaam. Onder die naam is er een eigen pagina op LinkedIn en op Facebook. Ook op Twitter zijn we aanwezig en actief. Ondertussen zijn op de website de meer dan 300 actieve BIZ-zen in beeld, met naam en toenaam, aard en ligging.
We willen het veld verder uitbreiden met informatie over gemeentebrede ondernemersfondsen. Waar interessant en voor de goede zaak zullen we samenwerking aangaan. Met Geldstromen door de Wijk en BedrijvenInvesteringsZone.BIZ en de kennis en kunde van de initiatiefnemers Labyrinth Onderzoek en Advies en Pieter Buisman Advies kunnen we bruggen slaan tussen ondernemers en bewoners. Dat alles steeds met het oog op de sociaaleconomische versterking van buurten, wijken en dorpen.
